Trở lại thăm Chùa Thầy sau mấy chục năm, một khoảng thời gian dài để nhớ lại những hoài niệm. Ký ức đưa tôi trở lại thời chiến tranh chống Mỹ. Chùa Thầy - nơi tôi sơ tán cách đây mấy chục năm , giờ lại hiện dần lên trước mắt tôi. Vẫn mảnh đất xứ Đoài nên thơ năm ấy, rong rêu, bí ẩn mà mộc mạc, thanh bình ...
Sau khi xuống xe, một nam hướng dẫn viên tự xưng bước tới chặn đường chúng tôi, và lôi xồng xộc vào ngôi đền trước mặt, anh ta nhiệt tình nói là sẽ tư vấn miễn phí, sẽ hướng dẫ chúng tôi thăm quan chùa ...Anh ta chỉ chúng tôi mang những lễ vật gì vào chùa Hạ trước, chúng tôi cứ làm theo . Một hàng trưởng lão mặc áo quần chỉnh tề ngồi ngay trước bàn phía ngoài , mau chóng mời chúng tôi ngồi xuống và lại nói cho chúng tôi về sự tích của ngôi chùa linh thiêng này...
Sau khi dâng lễ, ra ngoài, chúng tôi bị mấy người chặn lại đòi tiền lễ : 1 lễ là 150.000đ, gồm vài gói giấy màu, 3 hộp chè lam. Chúng tôi thanh toán, và tự dưng thấy trong lòng hơi bất an. Chưa hết, vài cô chạy đến đòi tiền phúc lộc...Chúng tôi biết đã bị mặc bẫy lừa đảo, vội vàng tìm cách thoát khỏi nơi này.
Buồn, khá thất vọng, chúng tôi ra hồ nước ngồi và ngắm cảnh...Trời mây u ám, chúng tôi quyết định đi vào sâu hơn để tiếp tục thăm quan. Ở phía trong có một bảng hiệu ghi rõ là khách du lịch cần cẩn thận tư trang, tránh bị lừa đảo, và bật cười, sao họ không để ngay phía ngoài đường, để ở đây làm gì sau khi các vị khách phương xa ngơ ngác đã bị chém gió một khoản tiền kha khá...
Tuy nhiên, phong cảnh và sự huyền bí tâm linh của ngôi chùa cổ đã làm chúng tôi quên đi mặc cảm. Tôi đã chụp lại sơ đồ khu di tích chùa Thầy, và đau đáu đi tìm hang Bò nằm ở phía tay trái khu di tích. Tuy nhiên, mặc dù có tên trong bản đồ, hang Bò giờ đã bị bỏ hoang, thậm chí còn bị người dân xây nhà chắn hết lối đi lên hang. Tôi lặng lẽ ngắm nhìn hang Bò từ phía ngoài...vẫn còn đó hang Bò kỷ niệm của thầy trò trường con em giáo viên các trường ở Hà nôi làm nơi dạy học, trú ẩn bom đạn Mỹ. Ngày ấy hang Bò trông bề thế, oai phong là thế mà giờ đây hoang tàn, cây cỏ mọc lấp, lối đi cũng không còn nữa....
Tôi ngước nhìn lên hang, hồi tưởng lại ngày nào hai chị em tôi sơ tán, cứ mỗi lần có máy bay gầm rú là chị gái tôi lại đẩy tôi nằm xuống và nằm lên trên che cho tôi, mà chị thì gầy, mảnh dẻ, cô em thì hơi...tròn tròn...những kỷ niệm thời gian khó ác liệt đó cứ như bức tranh hiển hiện trước mặt.
Chúng tôi vừa cảm nhận, hít thở không khí trong lành, thanh tịnh của ngôi chùa cổ kính có từ thời nhà Đinh, nhà Lý, vừa tiếp tục leo lên núi, lên chùa Cao, đến hang Cắc cớ thì tôi đành chịu trận vì chân bị bong gân chưa khỏi...
Chúng tôi tạm biệt Chùa Thầy trong tâm trạng buồn vui lẫn lộn. Tôi mong có một ngày trở lại, tôi sẽ thật sự cảm nhận lòng hiếu khách của người dân nơi đây, bình dị , linh thiêng và huyền bí như cảnh vật tuyệt vời mà thiên nhiên đã bạn tặng cho mảnh đất này....
