“In a Persian market” (Phiên chợ Ba Tư)

“In a Persian market” (Phiên chợ Ba Tư) tác phẩm của nhà soạn nhạc kiêm nhạc trưởng, nghệ sĩ piano người Anh Albert William Ketèlbey (1875 – 1959). Tuy Ketèlbey chưa phải là nhà soạn nhạc nổi tiếng trong lĩnh vực nhạc cổ điển, nhưng tác phẩm này của ông đã trở nên quen thuộc và vô cùng yêu thích của mọi lứa tuổi – từ thiếu nhi, thanh niên cũng như tầng lớp trung niên, cao tuổi trên toàn thế giới cũng như ở Việt nam.

Albert William Ketèlbey sáng tác “In a Persian market” vào năm 1920. Và theo nhà phê bình Anh Ralph Hill, một người rất sành về âm nhạc Ba Tư, thì đây là tác phẩm về Ba Tư hay nhất được viết ra bên ngoài vùng đất này với một mối quan tâm lớn đến màu sắc phối khí.

Thành công lớn nhất của ông ở tác phẩm này là sự miêu tả chi tiết một phiên chợ Ba tư cổ, trong đó có miêu tả buổi dạo chơi phiên chợ của nàng công chúa Ba tư . Qua âm thanh, giai điệu người ta hình dung đươc toàn bộ mọi diễn biến của buổi phiên chợ thời cổ gồm bức tranh sống động như sau:

 1: Đoàn người và lạc đà đang đi vào chợ

 2: Những người ăn xin đang cầu xin bố thí

3: Nàng công chúa xinh đẹp xuất hiện, đoạn này mình ấn tượng vô cùng, nền nhạc chuyển sang giai điệu nhịp nhàng, uyển chuyển miêu tả bước đi của công chúa, tựa như tiếng nước suối róc rách, và rồi dòng suối ngừng chảy , dường như bi mê hoặc bởi sắc đẹp mê hồn, và mọi thứ bừng tỉnh trong niềm vui hân hoan của buổi họp chợ

4: Những người làm trò tung hứng trong chợ

5: Ông lão bán rắn trong chợ 

6: Đức vua Kha-lip đi qua chợ

7: Những người hành khất lại cầu xin bố thí - Mình vẫn hay hát theo giai điệu này với câu: Ông ơi ông cho tôi xin hai hào nào nào...

8: Những người đánh lạc đà tiếp tục lên đường, cảm nhận tiêng xe đi xa dần, xa dần...và bỗng dưng nghe tiếng "xầm" đó là tiếng cổng chợ đóng lại

9: Chợ trở nên vắng vẻ, hoang vu, sau khi cổng chợ đóng...

Từ nhỏ, mình hầu như thuộc lòng bản nhạc này với những hình dung trong đầu về một phiên chợ cổ Ba tư, xứ sở của nàng Scheherazade trong “Nghìn lẻ một đêm”, nào là những con lạc đà, những kẻ hành khất, ông lão bán rắn...và giai điệu thướt tha , nhịp nhàng như tiếng róc rách của dòng suối miêu tả bước chân của công chúa Ba tư...rồi những tiếng động, và không khí trang nghiêm khi nhà vua đi qua chợ...tát cả như quyện lại , thật hoàn hảo. Điểm tuyệt vời và độc đáo của Ketèlbey là ở chỗ này, nó đã làm ông khác biệt với tất cả, và nhắc đến ông là người ta sẽ nhớ đến Phiên chợ Ba Tư huyền thoại của ông...