НОЧЬ - ĐÊM

  Серге́й Алекса́ндрович Есе́нин (Sergei Alexandrovich Exenhin) sinh ngày 3 tháng 10 năm 1895 (lịch Nga ngày 21 tháng 9 năm 1895) tại làng Konstantivo tỉnh Ryazan – một ngôi làng nho nhỏ yên bình và xinh đẹp, thuộc vùng thảo nguyên Ryazan rộng mênh mông và đầy thơ mộng, có dòng sông Ôka yêu kiều, xinh đẹp và lộng gió vào những buổi chiều hè, về mùa thu những chiếc lá phong vàng quyến rũ lả tả rơi xuống, soi lấp lánh xuống mặt nước trong xanh. Thơ Exenhin là những lời tâm sự, là tiếng hát nồng nàn, bay bổng trong không gian, vừa thiết tha vừa dịu ngọt, lúc thì thầm âu yếm, lúc trăn trở, đắng cay chua xót...những vần thơ ca ngợi tình yêu thiên nhiên, cảnh đẹp thiên nhiên đồng quê nước Nga, thật bình dị, nhưng vô cùng quyến rũ, trang trọng mà quí phái, những người dân vùng quê hiền hậu, thủy chung và cả những nỗi đau, những tâm sự sâu kín trong đáy lòng của nhà thơ tài hoa nhưng bạc mệnh.

Rong ruổi miền sông nước

Ai lặng lẽ đi tìm “mình”

Giữa một miền sông nước?

Những mảnh ký ức còn vương lại từ xa xưa

Con kênh ngủ vùi trong nắng vàng lấp lánh

Xanh rì những hàng cây,

thấp thoáng mái chèo buông.

Hà Tiên trong  mưa sáng thêm phần quyến luyến

Chùa Tam Bảo trang nghiêm, nghi ngút khói hương

Khu chợ khuya ngắm  bến tàu thơ mộng

Bác xe lôi miệt mài chở khách trong đêm...

If you go away

   Bài hát "Ne Me Quitte pas" ( "Don't leave me") là một bài hát tiếng Pháp do Jacques Brel - một ca sĩ, nhạc sĩ người Bỉ theo dòng nhạc Chanson sáng tác năm 1959. Dòng nhạc chanson có nghĩa là  dòng nhạc theo khuynh hướng  đa âm và mang tính chất tôn giáo thiêng liêng (thế tục), trước đây phổ biến chủ yếu tại Pháp.  Đây là bài hát với lời ca tiếng Pháp, và có rất nhiều nghệ sĩ đã từng dịch sang các thứ tiếng để thể hiện. Tuy nhiên, bản dịch của Rod McKuen là được yêu thích và được mọi người chấp nhận với đầu đề bài hát là “ If you go away”.

     Giai điệu của bản nhạc khi chuyển sang tiếng Anh đã trở thành Jazz. Và, nếu chúng ta lắng nghe thật kỹ, thì thấy chất chanson của nó thể hiện rõ ở đoạn câu hát “ “ But if you stay I'll make you a night like no night has been or will be again” sẽ thấy giai điệu của bản nhạc Hungarian Rhaprody No.6 của Franz Liszt (1811-1886) - nhà soạn nhạc, nghệ sĩ piano danh tiếng người Hung ga ri hòa quyện vào bài ca, làm người nghe thấy như mê hoặc, như lạc vào thế giới của những thế kỷ trước trong những giai điệu Thánh ca thần bí...

    Bài hát này đã đi sâu vào trái tim hàng triệu người yêu nhạc trên thế giới, đã được nhiều ca sĩ nổi tiếng trên thế giới trình bày với nhiều cách thể hiện khác nhau như:  Shirley Bassey (1967), Dusty Springfield (1967), Scott Wallker (1969), Patricia Kaas (2002), Babra Streisand (2009)...

    Nghe lại bài hát này thấy thêm một sắc thái nữa, trước đây mình thấy buồn , rất buồn khi nghe nó, nhưng bây giờ thì thấy sâu lắng hơn, bình thản hơn. Tình yêu là thiêng liêng, là tình cảm sâu kín trong lòng, tình yêu làm cuộc sống  ý nghĩa hơn và tươi đẹp hơn bao giờ hết, con người trở nên hoàn thiện hơn. Tuy  nhiên, nếu như một trong hai người cảm thấy không còn cảm nhận  rung động nữa thì việc ra đi là điều không thể tránh khỏi, đừng níu kéo nó...Hãy cầu nguyện cho nhau thay vì oán trách và đau khổ...

Nghe Patricia Kaas cùng Jeremy hát


Nghe  giọng ca của Babra Streisand - mình luôn yêu thích giọng hát này


Và đây là giọng ca Ngọc Lan bằng tiếng việt, mình cũng thích giọng ca này


Nghe bản Ne Me Quitte Pas của Jacques Brel

If you go away on this summer day 
Then you might as well take the sun away 
All the birds that flew in a summer sky 
And our love was new and our hearts were high 
When the day was young and the night was long 
And the moon stood still for the nightbird's song 
If you go away 
If you go away 
If you go away 

But if you stay I'll make you a day like no day has been or will be again 
We'll sail on the sun 
We'll ride on the rain 
We'll talk to the trees 
And worship the wind 
And if you go I'll understand 
Leave me just enough love to fill up my hand 
If you go away 
If you go away 
If you go away 

If you go away as I know you must 
There ain't nothin' left in the world to trust 
Just an empty room full of empty space 
Like the empty look I see on your face 
Can I tell you now as you turn to go 
I'll be dying slowly 'til your ?  
If you go away 
If you go away 
If you go away 

But if you stay I'll make you a night like no night has been or will be again 
I'll sail on your smile 
I'll ride on your touch 
I'll talk to your eyes 
That I love so much 
But if you go I won't cry 
The good's gone from goodbye 
If you go away 
If you go away 
If you go away

Lời tiếng việt 
(Phạm Duy)

Người yêu nếu ra đi, một hôm nắng lên cao 

Xin hãy mang đi theo, cả mây trắng trong veo 

Lời chim hót mang đi, cùng tia nắng xôn xao 
Ngày ta mới yêu nhau, tình ta mới dâng cao 

Ngày sao thấy đi mau, và đêm vắng đêm sâu 
Trăng sáng như nâng niu, loài chim hót đêm thâu 

Người yêu nếu ra đi 
Người yêu nếu chia lìa 
Người yêu nếu ra đi 

Người yêu nếu ra đi, người yêu sẽ ra đi 
Xin trái đất lang thang, đừng quay nữa nghe không 

Để có lẽ thương tâm, người yêu sẽ quay chân 
Người có biết con tim, rồi tim sẽ êm êm 

Ngừng nghe tiếng trăm năm, người yêu đã xa xăm 
Tôi chết êm trong đêm, chờ nghe tiếng yêu vang 

Người yêu nếu ra đi 
Người yêu nếu chia lìa 
Người yêu nếu ra đi 

Người mà không đi, người tình tôi còn đó 
Sẽ thấy tôi còn đây, yêu nhau như ngày qua 

Cùng vừng dương lên, cùng làn mây lả lướt 
Nói với lá cây tôi, đêm như xưa đầy vơi 

Chìm vào làn môi, nụ cười không từ chối 
Nói với mắt môi ai, duyên tình mãi không phai 

Người mà xa vắng, tôi sẽ khóc thầm 
Làn nước mắt tuôn tràn, cuộc tình đã tan 

Người yêu nếu chia lìa 
Người yêu nếu chia lìa 
Người yêu nếu chia lìa 
Người yêu chớ ra đi... 

Любовь - Сука (Tình yêu- thật quỉ quái )

Bài hát «Любовь - сукa» ( Tình yêu - thật quỉ quái) là bài hát thứ 8 trong Album Дотянись (2013) (vươn tới) của Дима Никола́евич Била́н (1981) (Dima Nhicolaievish Bilan),  được biết đến rộng rãi với tên Dima Bilan. Chàng trai sinh năm 1981 này đã từng đại  diện cho nước Nga tại 2 kỳ thi  tiếng hát  "Eurovision" hai lần: vào năm 2006 với bài hát «Không bao giờ để em ra đi» (Never let you go), đứng thứ hai trong năm 2008 với bài hát «tin tưởng» (believe), diễn ra cùng một chỗ , và trở thành nghệ sĩ đầu tiên của Nga đã giành chiến thắng .

Dima Bilan là một nghệ sĩ được vinh danh của Kabardino-Balkaria (2006),  Nghệ sĩ của Chechnya (2007), Nghệ sĩ của Ingushetia (2007) và Nghệ sĩ nhân dân của Kabardino-Balkaria (2008).

Bài hát này Bilan cùng hợp tác với Ю́лия Оле́говна Во́лкова (1985) (Yulia Alegovna Vojkova) ca sĩ chuyên nhạc pop người Moscva vào năm 2012  , cùng song ca ở giọng Đô thứ (Cm), một gam thể hiện sự mạnh mẽ nội tâm, và, thật sự mình nghe thấy rất thích, cả hai giọng hát hòa với nhau, và phần họa của Yulia mình thấy thể hiện cá tính mãnh liệt,  dường như cô cũng làm cho bài hát của Bilan trở nên quyến rũ hơn, thu hút hơn. 

В её глазах
И жизнь, и смерть без боли,
Я видел знаки ад и рай.
Её глаза зовут и жгут до боли
Своим желаньем через край.

Поверь. Правда или ложь?
Ты не разберёшь в ней..

Любовь - сука,
Но то, что ты хочешь
И днём, и ночью:
Лекарство или болезнь.
Любовь - сука,
Но, помнишь, она не идёт прочь,
Держит сильней и сильней.
Мы к друг другу идём босиком по осколкам,
Оставляя в прошлом печаль,
Выдыхаем вдвоём и вдыхаем свободу,
Прощай, нелюбовь, прощай!

Она - война,
Кто выжил, тот не принял бой.
А кто рискнул собой - выбыл,
Один финал.
Мы отпускаем эту боль
В обмен на нас с тобой
Выбор

Верь. Правда или ложь?
Ты не разберешь в ней...

Любовь - сука,
Но то, что ты хочешь
И днём, и ночью:
Лекарство или болезнь.
Любовь - сука,
Но, помнишь, она не идёт прочь,
Держит сильней и сильней.
Мы к друг другу идём босиком по осколкам,
Оставляя в прошлом печаль,
Выдыхаем вдвоём и вдыхаем свободу,
Прощай, нелюбовь, прощай!

Шаг за шагом в небо!
Догнать не дай!
До свиданья, стерва!
Любовь, прощай...

Любовь - сука,
Но то, что ты хочешь
И днём, и ночью:
Лекарство или болезнь.
Любовь - сука,
Но, помнишь, она не идёт прочь,
Держит сильней и сильней.
Мы к друг другу идём босиком по осколкам,
Оставляя в прошлом печаль,
Выдыхаем вдвоём и вдыхаем свободу,
Прощай, нелюбовь, прощай!

Tình yêu, thật quỉ quái

Nhã Lan dịch

Trong mắt nàng

Trong cái sống và cái chết chẳng thể hiện sự đau đớn

Tôi đã thấy những dấu hiệu của thiên đường và địa ngục.

Ánh mắt nàng kêu gọi và gợi lên bao đau đớn

Với những mơ ước  của nàng trên bờ môi.

Niềm tin. Thật hay giả dối?

Em đừng tìm hiểu nó ..

Tình yêu – thật quỉ quái

Nhưng những gì em  muốn

Cả ngày và cả đêm:

Chỉ là thuốc hoặc bệnh tật mà thôi.

Tình yêu – sự khốn khổ

Nhưng, em hãy nhớ rằng nó luôn hiện hữu,

Em hãy mạnh mẽ hơn nữa đi em.

Chúng mình đi chân trần trên những mảnh vụn

Bỏ lại nỗi buồn trong quá khứ,

Cùng hít thở bầu không khí của tự do

Và sẽ chia tay nhau nếu như không còn tình yêu

Tình yêu là chiến tranh

Ai chiến thắng nghĩa là đã không vào cuộc chiến.

Và ai đã liều mình xông vào, là rút lui

Cuối cùng chỉ còn một mình

Chúng mình cùng vứt nỗi đau này

Cùng nhau cảm nhận nó

Và lựa chọn

Niềm tin. Thật hay giả dối?

Em đừng tìm hiểu nó ..

Tình yêu – thật quỉ quái

Nhưng những gì em  muốn

Cả ngày và cả đêm:

Chỉ là thuốc hoặc bệnh tật mà thôi.

Tình yêu – thật quỉ quái

Nhưng, em hãy nhớ rằng nó luôn hiện hữu,

Em hãy mạnh mẽ hơn nữa đi em

Chúng mình đi chân trần trên những mảnh vụn

Bỏ lại nỗi buồn trong quá khứ,

Cùng hít thở bầu không khí của tự do

Và sẽ chia tay nhau nếu như không còn tình yêu

  

Từng bước tới bầu trời!

Nhưng chẳng thể tới nơi !

Tạm biệt nhé, nỗi đau!

Tình yêu ơi, tạm biệt nhé ...

Tình yêu – thật quỉ quái

Nhưng những gì em  muốn

Cả ngày và cả đêm:

Chỉ là thuốc hoặc bệnh tật mà thôi.

Tình yêu – thật quỉ quái

Nhưng, em hãy nhớ rằng nó luôn hiện hữu,

Em hãy mạnh mẽ hơn nữa đi em.

Chúng mình đi chân trần trên những mảnh vụn

Bỏ lại nỗi buồn trong quá khứ,

Cùng hít thở bầu không khí của tự do

Và sẽ chia tay nhau nếu như không còn tình yêu

Ký ức tuổi thơ

“Ai không có một thời thơ trẻ nhẹ nhàng trôi?

Trong êm ả vòng tay hiền của mẹ !
để có một chiều, sau những ngày dâu bể
bỗng bàng hoàng, chợt nhớ tuổi thơ xanh.”

Миллион алых роз ( Triệu bông hồng đỏ thắm) với giọng ca Ани Лорак

Raimonds Pauls ( tên đầy đủ là Ojar Raimonds Pauls -1936)- là nhà soạn nhạc Liên Xô và Latvia, đạo diễn, nghệ sĩ dương cầm và chính trị gia, Nghệ sĩ nhân dân Liên Xô (1985), Tiến sĩ danh dự của Học viện khoa học Latvia. Khán giả Việt nam hầu như ai cũng biết giai điệu bài hát “Triệu bông hồng đỏ thắm” (Миллион алых роз), “Đồng hồ cổ” (Старинные часы) của ông...

Thật ra, bài hát “Triệu bông hồng đỏ thắm” (Миллион алых роз ) đã được Raimonds Pauls sáng tác, phổ nhạc lần đầu tiên theo lời thơ của nhà thơ Leonce Briedisa (Леонс Бриедис) với tên bài hát là «Подарила Ма́риня девочке жизнь» (Marina đã cho con gái cuộc sống) bằng tiếng Latvia. Bài hát này do nữ ca sĩ Лариса Мондрус (Mondrus Larissa ) một ca sĩ nổi tiếng thời Liên xô cũ thể hiện trong những năm 1970.  Sau đó, nhà thơ Андре́й Андре́евич Вознесе́нский ( Andrei Voznesensky , 1933-2010), nhà thơ người Nga được nhiều người biết đến nhất trong những năm 60 đã phổ lời thơ theo bản nhạc này, với lời ca vô cùng lãng mạn, và bài hát khai sinh lần thứ hai “Миллион алых роз” đã trở nên nguồn cảm hứng của hàng triệu khán giả trên toàn thế giới. Bài hát “Миллион алых роз” (Triệu bông hồng đỏ thắm) đã được Alla Pugacheva biểu diễn năm 1983 và đã thành công vang dội. Có rất nhiều ca sĩ các nước đã trình diễn bài hát này. 

Mình lại thấy thích giọng ca của Ani Lorak – ca sĩ chuyên nhạc Pop người Ucraina Karolina Miroslavivna Kuiek , tên gọi phổ biến là Ani Lorak sinh năm 1978 thể hiện thành công. Nếu như Alla Pugacheva mình cảm nhận chất suy tư, day dứt, chơi vơi trong giọng hát, thì Ani Lorak lại thấm đậm chất pop hiện đại, rất trẻ trung, nhẹ nhàng, êm ái, dịu dàng , tha thiết,  và đó là thành công của cô ca sĩ trẻ này, và, mình thấy phần trình bày của cô đã làm bài thơ thêm phần lãng mạn, bay bổng... Mình tải về cả hai phần trình bày của hai ca sĩ để cùng cảm nhận...

Phần trình bày của Ani Lorak


Phần trình bày của Alla Pugacheva

Музыка: Р. Паулс
Слова: А. Вознесенский
Миллион Алых Роз
Жил-был художник один
Домик имел и холсты
Но он актрису любил
Ту, что любила цветы
Он тогда продал свой дом
Продал картины и кров
И на все деньги купил
Целое море цветов

Миллион, миллион, миллион алых роз
Из окна, из окна, из окна видишь ты
Кто влюблен, кто влюблен, кто влюблен и всерьез
Свою жизнь для тебя превратит в цветы

Миллион, миллион, миллион алых роз
Из окна, из окна, из окна видишь ты
Кто влюблен, кто влюблен, кто влюблен и всерьез
Свою жизнь для тебя превратит в цветы

Утром ты встанешь у окна
Может сошла ты с ума
Как продолжение сна
Площадь цветами полна
Похолодеет душа
Что за богач здесь чудит
А под окном чуть дыша
Бедный художник стоит

Миллион, миллион, миллион алых роз
Из окна, из окна, из окна видишь ты
Кто влюблен, кто влюблен, кто влюблен и всерьез
Свою жизнь для тебя превратит в цветы

Миллион, миллион, миллион алых роз
Из окна, из окна, из окна видишь ты
Кто влюблен, кто влюблен, кто влюблен и всерьез
Свою жизнь для тебя превратит в цветы

Встреча была коротка
В ночь ее поезд увез
Но в ее жизни была
Песня безумная роз
Прожил художник один
Много он бед перенес
Но в его жизни была
Целая площадь цветов

Миллион, миллион, миллион алых роз
Из окна, из окна, из окна видишь ты
Кто влюблен, кто влюблен, кто влюблен и всерьез
Свою жизнь для тебя превратит в цветы

Миллион, миллион, миллион алых роз
Из окна, из окна, из окна видишь ты
Кто влюблен, кто влюблен, кто влюблен и всерьез
Свою жизнь для тебя превратит в цветы
(Lời Việt hát theo bài hát)
Một chuyện tình yêu anh họa sĩ
Gửi trong tranh vẽ những vui buồn
Và anh thầm yêu nàng ca sĩ
Cô gái rất yêu bông hoa hồng.

Tặng một đại dương hoa hồng thắm
Cho nàng ca sĩ anh yêu thầm
Và ngôi nhà xinh anh đã bán
Bằng dòng máu nóng trái tim mình.

Dưới ánh nắng sương long lanh, triệu cành hồng khoe sắc thắm
Mỗi sáng sớm bên song thưa, em bên hoa cười trong nắng
Sẽ diễm phúc cho ai kia được yêu thương lòng say đắm
Sẽ mãi mãi như hoa kia trao cho em hết cuộc đời.

Và khi bình minh anh tỉnh giấc
Tưởng còn say đắm giấc mơ vàng
Và vườn nhà em hoa rực rỡ
Ai đã mang hoa trao cho nàng.

Thầm hỏi lòng em ai triệu phú
Ai người mang đến những bông hồng
Một mình lẽ loi trong thương nhớ
Chờ em anh đứng dưới hiên nhà.

Dưới ánh nắng sương long lanh, triệu cành hồng khoe sắc thắm
Mỗi sáng sớm bên song thưa, em bên hoa cười trong nắng
Sẽ diễm phúc cho ai kia được yêu thương lòng say đắm.
Sẽ mãi mãi như hoa kia trao cho em hết cuộc đời.

Hai bản nhạc Only you và Adagio in D minor của Giovanni Marradi

       Giovanni Marradi (1952) là nhà soạn nhạc và nghệ sĩ biểu diễn người Mỹ gốc Ý lừng danh thế giới,  ông là con trai của nhạc sĩ – nhạc trưởng nổi tiếng Alfredo Marradi. Lên năm tuổi ông đã được định hướng nối nghiệp cha, theo học và chơi nhạc cổ điển. Rồi gia đình ông chuyển sang Beirut, Lebanon. Lên 8 tuổi, ông được gửi đi học sáng tác với Michael Cheskinov, một tài hoa piano cổ điển tại trường nhạc của Nga ở Beirut. Cheskinov rất ít nhận học trò và nhất là không bao giờ thu nhận học trò dưới 30 tuổi. Nhờ uy tín của cha và khả năng của Giovanni, ông được nhận vào học như một ngoại lệ. Giovanni phải luyện tập liên tục 8 giờ mỗi ngày. Từ sau khi cha ông mất, ông đi từ nước này sang nước khác vừa biểu diễn vừa kiếm sống như một dân du mục gypsie khi thì tại một khách sạn tráng lệ, khi thì tại một quán rượu nhỏ ánh đèn hiu hắt. Sau đó, Giovanni đến Mỹ, nhờ sự giúp đỡ của một người bạn (Frank Sinatra), ông đã tỏa sáng sau 10 năm sống ở nơi đây. Năm 1984 ông trở thành công dân Mỹ. Con đường đi đến thành công của ông là bài học vượt qua không ít gian nan. 
        Nghe Giovanni mình cảm nhận phảng phất chất cổ điển thuộc trường phái lãng mạn (1800-1910), nhưng lại pha trộn dòng nhạc nhẹ mới, vừa sôi nổi, tha thiết, mà trầm tư, bay bổng, đưa người nghe vào những trạng thái say mê bất tận...Hai Album Quietude Forever  (phát hành năm 1996, gồm 10 bài) và Gift of love (phát hành 17/4/2002, gồm 12 bài ) của ông mình rất thích.

Đây là bản Only you trong Album Quietude Forever phát hành 1996

Đây là bản Adagio in D Minor trong Album Gift of love, phát hành 17/4/2002 (Adagio: sự thong thả, thư thái -thuật ngữ âm nhạc)